Монголчуудын газар нутгийн ойллого бичиг

Зохиогч: Цэвэл Я.

Нүүдэлчдийн нийгэс ба соёл цуврал боть I

Редактор(ууд): Гэрэлт Н., Мөнхтуул Ч.

Хэвлэсэн: 2023, Нандир, Улаанбаатар, Хэл: Монгол, Хуудас: 137
ISBN: 978-9919-9969-4-9

ГАРЧИГ

Өмнөх үг (Ханс Фан Эс)                                                                                      9

\'оглхоП (Напз уап Е§§)                                                                                       11

"Нүүдэлчдийн нийгэм ба соёл” Өмнөх үг (Чулуунбаатарын Мөнхтуул) 13
"8ос1е1у апб Сикиге оГМотабз” Гогемюгб (МипкЫии! СйикшпЬааТаг) 14

Оршил (Цэвэлийн Шагдарсүрэн)                                                                       15

НЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ. МОНГОЛЧУУДЫН ТҮҮХИЙН ТОВЧ               17

Нэгдүгээр хэсэг. Нүүдэлчдийн төр улс                                                 20

Хоёрдугаар хэсэг. Монголчууд түүхийн тавцанд гарсан нь               25

Гуравдугаар хэсэг. Тусгаар тогтнолоо алдсан үеийн монголчууд 28

Дөрөвдүгээр хэсэг. Халх Монгол тусгаар тогтнолоо сэргээсэн нь 31

Тавдугаар хэсэг. Бүгд Найрамдах Монгол Ард Улсын                       35

хөгжил бадрал

ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ. МОНГОЛЫН ГАЗАР НУТАГ                            43

Нэгдүгээр хэсэг. Монголын бүх газар орон                                         43

Хоёрдугаар хэсэг. Өмнөд буюу Өвөр Монголын газар орон             48

Нэг. Жиримийн чуулган                                                                  49

(Нэг) Хорчин аймаг                                                                    49

(Хоёр) Жалайд аймаг                                                                  52

(Гурав) Дөрвөд аймаг                                                                  53

(Дөрөв) Горлос аймаг                                                                  53

(Тав) Тэжээврийн сүрэгчин хошуу                                            55

Хоёр. Зуу Удын чуулган                                                                  55

(Нэг) Уухан аймаг                                                                       55

(Хоёр) Найман аймаг                                                                  56

(Гурав) Онниуд аймаг                                                                 57

(Дөрөв) Баарин аймаг                                                                 58

(Тав) Жарууд аймаг                                                                     59

(Зургаа) Ар Хорчин аймаг                                                          60

(Долоо) Хишигтэн аймаг                                                            61

(Найм) Халх зүүн гар                                                                  61

Гурав. Зостын чуулган                                                                     62

(Нэг) Харчин аймаг                                                                     63

(Хоёр) Түмэд аймаг                                                                       64  |

(Гурав) Ширээт хүрээний шавьнар                                             66 1

(Дөрөв) Чен Дэ Фу                                                                        66 I

(Тав) Муруйн авын газар                                                              67 I

Дөрөв. Шилийн голын чуулган                                                       68 I

(Нэг) Үзэмчин аймаг                                                                    68  |

(Хоёр) Авга аймаг                                                                         70 1

(Гурав) Хуучид аймаг                                                                   71

(Дөрөв) Сөнид аймаг                                                                    72 I

(Тав) Авганар аймаг                                                                      73  |

Тав. Улаанцавын чуулган                                                                 75 I

(Нэг) Дөрвөн хүүхдийн аймаг                                                     75 I

(Хоёр) Урад аймаг                                                                         76 I

(Гурав) Муумянган аймаг                                                            77 I

(Дөрөв) Халх баруун гар                                                              77 I

Зургаа. Их Зуугийн чуулган                                                             78 !|

Долоо. Өвөр Монголын зургаан чуулганд үл оролцох бусад
аймгуудын нутаг газар                                                                      82 I

(Нэг) Хөх хотын Түмэд аймаг                                                     82 I

(Хоёр) Цахар аймаг                                                                       83

(Гурав) Алшаагийн Өөлд аймаг                                                  90  |

(Дөрөв) Эзнээ голын Торгууд аймаг                                           90

(Тав) Хөлөнбуйрын Монгол                                                        91

Гуравдугаар хэсэг. Хөхнуурын Монгол                                                      95 I

Нэг. Хөхнуурын Хошууд хошуудын нутгийн төлөв                     97 I

Хоёр. Хөхнуурын Цорос аймаг хоёр хошуу                                   99

Гурав. Хөхнуурын Торгууд аймгийн хошуу                                100

Дөрөв. Хөхнуурын Хойд аймгийн хошуу                                    100

Тав. Хөхнуурын Халх аймгийн нэг хошуу                                   100

Дөрөвдүгээр хэсэг. Шинжаан хэмээх шинэ хязгаарын
мужийн тухай                                                                                               100

Нэг. Зүүнгар аймаг                                                                          102 I

(Нэг) Үнэн сүжигтийн чуулган                                                 104

(Хоёр) Бат сэтгэлтийн чуулган                                                  105

(Гурав) Илийн зам                                                                       105

Хоёр. Алтайн хязгаар                                                                      106

ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ. ӨМНӨД МОНГОЛЫН ГАЗАР

НУТГИЙН ХИЛ ХЯЗГААРЫН ТОЙМ                                                          111

Нэгдүгээр хэсэг. Өмнөд Монголын үндсэн нутгийн хил хязгаарын
тухай өгүүлэл                                                                                               112

Нэг. Хөлөнбуйрын нутаг                                                              112

Хоёр. Жиримийн чуулганы нутаг                                                112

Гурав. Зостын чуулганы нутаг                                                     112

Дөрөв. Цахар аймгийн нутаг                                                        112

Тав. Хөх хотын Түмэд аймгийн нутаг                                          112

Зургаа. Их Зуугийн чуулганы нутаг                                            112

Долоо. Алшаагийн Өөлд аймгийн нутаг                                    112

Найм. Эзнээ голын Торгууд аймгийн нутаг                               113

Хоёрдугаар хэсэг. Хятад. Монгол хоёр улсын хилийн зааг болсон
хэрмийн учир                                                                                               113

Нэг. Цагаан хэрэм                                                                          113

Хоёр. Давхар хэрэм буюу Гадаад хэрэм хэмээхийн учир 116

Гурав. Бургасан хэрэм буюу Бургасан шивээний учир             119

Дагалт нэг. Зарим нэрсийн тайлбар                                                                120

Дагалт хоёр. Ном зүй                                                                                        126

Зохиогчийн өгүүлэл (Таргуд Ядамжавын Цэвэл)                                          129

Хойнох үг (Хоньчууд Н. Гэрэлт)                                                                     130